The Pavilions of Anatolia's First National Fair ‘Samsun Fair’ in the Architecture Environment of Turkey in the 1960s

Abstract

1963 yılında açılan ve Anadolu’nun ilk ‘MİLLİ FUARI’ olarak tescillenen Samsun Fuarı, İzmir Enternasyonal Fuarı’ndan sonra Türkiye’nin en yoğun talep gören ikinci fuarı olmuştur. Fuar, yerelin yanında bölgesel ölçekte de çok sayıda kullanıcıya erişmeyi başarmış; kentin sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda gelişmesine, büyümesine araç olmuştur. Ancak fuar, 1980’li yıllardan sonra giderek etkinliğini kaybetmiş; fiziksel müdahalelere maruz kalarak dönüşüme uğramıştır. Fuar, her ne kadar kapanmış olsa da bu yer, özellikle 1960’lı yıllarda üretilen özgün ve tekil pavyonları ile kentsel bellekte hala yaşamaktadır. Fuar pavyonları, yalnızca kentlinin değil, dönem Türkiye mimarlık pratiğinin de bir belleği niteliğindedir. Çalışma, 1960’lar Türkiye mimarlık ortamının çoğulcu ve özgür yapı arayışlarına bir örnek olarak 1963-1970 yılları arasında fuarda inşa edilen ‘Makine Kimya Endüstri Kurumu’, ‘Şişe ve Cam’, ‘İpragaz’ ve ‘Tekel’ pavyonlarını bu kapsamda değerlendirmeyi ve literatüre kazandırmayı amaçlamaktadır.