Lefkoşa ve Mağusa’da Gotik Yapıların Mimari Elemanlara Göre Analizi
Anahtar Kelimeler:
Kıbrıs; Gotik mimari; St. Sophia Katedrali; St. Nicholas Katedrali; Reims Katedrali; Notre Dame De Paris Katedrali; Chartres Katedrali;Özet
Özet
Ortaçağ’da 13. ve 15. yüzyıl aralığında dini yapılar Gotik mimariden etkilenerek inşa edilmişlerdir. Hristiyanlığın tüm dünyada yayılmasında Gotik sanatının doruğa çıkmasının etkisi olduğu düşünülmektedir. Tanrıya ulaşmak, insanoğlunun başaramayacağı soyut bir kavramdır. Gotik mimari üslupla yedi kat göğe ulaşmak tabirini, bu dini yapılar doğrulamaktadırlar. Gotik dönemde yapılan katedraller; mimarların ve sanatçıların kendi sanat dallarına özgü yarış içerisinde olduğuna tanıklık etmektedir. Özellikle Küdüs’e giden yolu işaret eden batı cepheleri katedrallerin özelleştiği ve birçok farklılıkların açıkça gözlemlendiği cephelerdir. Buluştukları ortak noktaların en önemlisi Tanrı’ya ulaşma çabası içerisinde hep daha yükseğe çıkmak ve sivrileşmektir.
Bu tezde, Lefkoşa ve Mağusa’da bulunan ve Osmanlı döneminde camiye dönüştürülmüş iki katedral, Avrupa’da Gotik mimari üslupta yapılan önemli katedraller örnek alınarak incelenmiştir. St. Sophia Katedrali (Selimiye Cami) ve St. Nicholas Katedralleri (Lala Mustafa Paşa Cami), Ortaçağ’dan Kıbrıs’a miras kalan Gotik eserlerdir. St. Sophia ve St. Nicholas katedralleri yüzyıllar boyunca geçirdikleri depremlerle, savaşlarla Kıbrıs adasının farklı tarih aralıklarında bir çok farklı kültüre ev sahipliği yapmış ve bugüne kadar gelmiştir. Fakat bu tarihi eserlerin orijinal mimarileri nasıldı? Ne kadar değişikliğe uğradılar? Yapılan değişiklikler nitel araştırmalar sonucunda resimler ve belgelerle kanıtlanmıştır. Gotik üslubun çıktığı dönemde Kıbrıs adasında Lüzinyan yönetiminin olduğu bilinmektedir. Fransa’da yapılan katedraller örnek alınarak inşa edilen St. Sophia ve St. Nicholas Katedralleri, Osmanlı Dönemi’nden günümüze kadar Selimiye ve Lala Mustafa Paşa Cami olarak hizmet vermiştir.
Camiye dönüştürülmeden önce Avrupa’daki örneklerine ne kadar benziyorlardı? Farklılıkları nelerdir? Gotik katedral olarak hangi mimari öğelere sahiptirler? Sonrasında mimari olarak kayıpları neler olmuştur? Elde edilen nitel veriler ve yapılan araştırmalar sonucundaki bulguların, sonraki akademik çalışmalar için tartışma zemini hazırlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kıbrıs; Gotik mimari; St. Sophia Katedrali; St. Nicholas Katedrali; Reims Katedrali; Notre Dame De Paris Katedrali; Chartres Katedrali;
