RETORIĞIN ÖTESINDE: BM EVRENSEL PERIYODIK İNCELEMESI VE KORE DEMOKRATIK HALK CUMHURIYETI’NDE İNSAN HAKLARININ KORUNMASI ÖRNEĞI

Özet

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Evrensel Periyodik İnceleme (EPİ) sistemini, devletleri insan hakları antlaşması yükümlülüklerine karşı sorumlu tutmak ve hem ulusal hem de uluslararası düzeyde insan hakları korumasını ilerletmek için en evrensel forum olarak görmektedir. Ancak, EPİ sistemi büyük ölçüde devletlerin işbirliği ve uyumuna bağlıdır. Bu çalışmada, uyumsuz devletler içinde EPİ sisteminin etkinliği yapıcı bir şekilde değerlendirilmektedir. EPİ sisteminin retoriğin ve sonuçsuz müzakerelerin ötesine geçip insan haklarında gerçek bir ilerleme sağlayıp sağlamayacağını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu analizi yaparken, yükümlülüklerine rağmen insan haklarını sağlamaktaki başarısızlığıyla kötü bir şöhrete sahip olan Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti vaka çalışması olarak kullanılmaktadır. Kuzey Kore vakası, devletlerin uyum göstermediği durumlarda EPİ sisteminin sınırlamalarını ve eksikliklerini göstermektedir. Sonuç olarak EPİ yaptırım mekanizmalarının etkisiz olduğu ve acil reform ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Çalışma, devletleri EPİ sonuçlarına yasal olarak bağlayan, insan hakları yargı yetkisine sahip, bağımsız bir yargı organının oluşturulması gibi önerilerle, söz konusu mekanizmaları güçlendirmeye yönelik tavsiyelerde bulunacaktır.