XII LEVHA YASASININ ANLAMI

Özet

Tamamı günümüze ulaşmayan XII Levha Yasası milattan önce 449 yılında tamamlanmıştır. Eski adetlere dayandığı düşünülen bu yasa erken dönem Roma halkının anlayışını yansıtır. Yasası’nın günümüze ulaşan yorumları ise klasik hukuk devrine uzanmaktadır. Bu açıdan klasik dönem Roma hukukçularının yaptıkları yorumlara dikkatle yaklaşmamız gerekir. Yasanın kimi maddeleri otantik halleriyle değil yorumlanmış biçimleriyle günümüze ulaşmıştır. O halde söz konusu yasanın doğru bir şekilde anlamlandırılabilmesi için otantik maddelerin incelenmesi gerekir. XII Levha Yasası’nın çeşitli tercümeleri hatalıdır. Bu nedenle önce yasanın otantik maddeleri aslına uygun bir şekilde çevrilip yasaya ilişkin değerlendirmeler bu çeviriye göre yapılmalıdır. Üstelik bu değerlendirme yapılırken kimi kavramların klasik dönemdeki anlamları göz ardı edilmelidir. Bunun aksi anakronik bir tutum olurdu. Söz gelimi “in ius vocatio” klasik dönem için magister önünde yapılan görüşmeyi ifade eder, fakat bunun eski dönem için de aynı anlama geldiğini düşünmek bizi hataya yönlendirebilir. Ancak metinin aslına uygun hali üzerinde yapılacak değerlendirme söz konusu kavramların taşıdığı anlamı ortaya çıkartabilir ve bu sayede klasik dönemde yaşadığı dönüşüm gözler önüne serilebilir. Her halde esas anlama ulaşılamasa da en azından bu çalışmanın söz konusunu metnin tekrar gözden geçirilmesi için bir akademik tartışmayı başlatması umulur. Bu nedenle önce mevcut yorum ve tercümeler kısaca ele alınıp ardından aslına uygun bir çeviri yapılmış ve metin kısaca tahlil edilmiştir.