Feyzi Tuna’nın Kadın Filmleri Üçlemesinin Feminist Kuram Perspektifinden Analizi

Özet

Yeşilçam sinemasının edilgen kadın temsilleri, feminizmin ikinci dalgasının etkisiyle, 1970’li yılların sonlarında yerini, daha gerçekçi kadın karakterlere ve onların öykülerini anlatan filmlere bırakır. Kadın sorunlarının yeterli derinlikte işlenmemesi nedeniyle akademisyenler ve sinema tarihçileri tarafından eleştirilse de, özellikle 1980’lerde pek çok yönetmen filmlerinde, ataerkillik, cinsiyet eşitsizliği, bekâret sorunu, aile içi şiddet, başlık parası, kumalık, berdel, namus cinayetleri, kadının toplum içindeki ve iş yaşamındaki konumu gibi temalara odaklanmaya başlar. Bu filmler, eril iktidarın egemenliği altında olan ve cinsiyetleri nedeniyle baskı gören kadınların sorunlarını anlatmaktadır ve merkezindeki kadın karakterler nedeniyle “kadın filmleri” olarak adlandırılırlar. Sinema literatüründe, Yeşilçam kadın filmleri ağırlıklı olarak Atıf Yılmaz sineması üzerinden değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı literatürde yeterince üzerinde durulmamış Feyzi Tuna’nın kadın filmleri üçlemesini oluşturan Seninle Son Defa (1978), Seni Kalbime Gömdüm (1982) ve Bir Kadın Bir Hayat (1985) filmlerini analiz etmek; bu filmlerde burjuva kadınların nasıl temsil edildiğini ve kadın sorunlarının nasıl ele alındığını tartışmaktır. Üçlemenin filmleri, liberal, Marksist feminist kuramlar üzerinden söylem analizi yöntemiyle analiz edilirken; bulgular, “Burjuva Evliliğin İçyüzü”, “Kadın Bedeni ve Cinselliği”, “Kadının Kamusal Alan ve Ekonomik Yaşamındaki Yeri” ve “Kadının Başkaldırısı” şeklindeki dört kategori üzerinden sıralanacaktır. Burjuva aile yapısına odaklanılması; eril tahakkümün ekonomik temellerinin vurgulanması, evlilik kurumunun “doğal olmayan” yapısının sorgulanması ve burjuva kadınının metalaştırılmasının eleştirisi, üçlemeyi, Türkiye sinema tarihinde kadın sorununa odaklanan filmler arasında öne çıkarmaktadır.