بررسی تطبیقی مولفه‌های تمدن ایرانی، اسلامی و تمدن غربی در نامه شهریار به انیشتین

A Comparative Study of the Components of Iranian, Islamic, and Western Civilizations in Shahriar's Letter to Einstein

Abstract

چکیده

تمدن از بحثهای چالش برانگیز و تجلی دانش و بینش و توانمندیها و نشانگر ارزشها و آرمانهای هر ملتی است و شاخص اصلی برای تعریف هویت جمعی و تاریخی است . همانگونه که در بررسی حماسه ملتها، مردم فاقد هویت اصیل تاریخی را صاحب حماسه نمی بینیم در بحث تمدن نیز در میان چنین مردمان جمع شده در یک مکان با اشغال سرزمینهای بومی دیگران، تمدنی رویت نمی شود.

بزرگان صاحب و فکر و اندیشه ای همچون شهریار ملک سخن با تکیه بر بنای تمدنی چند هزارساله ایرانی مزین به ارزشها و آرمانهای اسلامی، رگبار بلا و مصیبت از سوی بی تمدنهای غربی را به باد انتقاد گرفته و نگرانیهای خود از افسار گسیختگی های  قوم بی تمدن غربی با بهره گیری از ابزارهای مرگبار به اسم علم و تمدن را به یکی از مدعیان علم و پیشرفت بشری در قالب پند و اندرز حکیمانه بیان می دارد.

در نامه ای که شهریار در قامت یک قطعه شعر به انیشتین فیزیکدان غربی و عامل اصلی پدیداری بمب اتم می نویسد بیشتر به مولفه های تمدن ارزشمدار ایرانی اسلامی می پردازد تا شاید با برشمردن این گزاره ها، وجدانهای خفته در تنفسگاه غربی را بیدار نماید و در تقابل با این تمدن به هیچ مولفه ای از تمدن اشاره ای ندارد مگر اینکه این تمدن را  در تک جمله ای با صفت " وحشی" برخامه جاری می سازد . در این مقاله قصد داریم کارکرد هرکدام از مولفه های تمدن ایرانی اسلامی را با استفاده از شواهد شعری استاد محمد حسین شهریاربه تصویر کشیده، برتری این تمدن را در برابر بی تمدنی غربی نمایان‌تر کنیم.

واژگان کلیدی: شهریار ، انیشتین ، تمدن ایرانی اسلامی، تمدن غربی