Okulöncesi Eğitim Ortamlarında Mahremiyet Gereksinimine Yönelik Sessiz Oyun Mekânlarının Tasarımı Üzerine Bir İnceleme

Özet

Okulöncesi eğitim mekânlarında çocukların gereksinimlerini destekleyen niteliklerin sağlanması, eğitim programının amaçlarına ulaşılması ve gelişimin desteklenmesi açısından önem taşımaktadır.  Çocuğun mekânda aradığı temel gereksinimlerden biri mahremiyettir. Bu kapsamda bir veya birkaç çocuğun gün içinde kendi başına ya da bir arkadaş ile birlikte zaman geçirebilmesine olanak tanıyan özel mekânların eğitim ortamında sağlanması gerekmektedir. Bu mekânlar çocuğun özgüvenini artırmakta, kimliğinin oluşmasını desteklemekte, mahremiyet ihtiyacını karşılayarak pozitif sosyal ilişkiler kurmasına yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda çocuğun özel, gizli, sır gibi kavramlarla özleştirildiği bu mekânlar çocukların anılarında kalıcı bir yer edinen hafıza mekânlarıdır. Son yıllarda tasarlanan okulöncesi eğitim mekânlarında bu amaca yönelik, sessiz oyun mekânlarına yer verildiği görülmektedir. Bununla birlikte genel olarak bu gereksinimin yeterince dikkate alınmayışı ve anaokullarında gereken özel alanların sağlanmayışı eleştirilmektedir. Bu araştırmada anaokullarında mahremiyet gereksinimine yönelik sessiz oyun mekânlarının niteliğini belirleyen mekânsal parametreler araştırılmaktadır. Literatür araştırması yöntemiyle kuramsal çalışmalar ve dünyadan örnekler incelenmektedir. Çalışma kapsamında, anaokullarında mahremiyet gereksinimine yönelik sessiz oyun mekânlarının niteliğini belirleyen bileşenlerin “ renk, ışık, doku, ses, malzeme, boyut, mekân organizasyonu” kriterleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tespit edilen kriterler doğrultusunda okulöncesi eğitim ortamlarında sessiz oyun mekânları tasarlanırken dikkat edilmesi gereken konular ve tasarım stratejileri belirtilmektedir. Bu değerlendirmenin okulöncesi eğitim mekânlarında mahremiyet gereksinimin önemine işaret ederek tasarım süreçlerine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.