Yayın Etiği

YAKIN MİMARLIK Dergisi’nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimini sağlamaktadır. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu nedenle sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. YAKIN MİMARLIK Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenir.

Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır. (https://publicationethics.org)

 

Yazarların Etik Sorumlulukları

YAKIN MİMARLIK Dergisine’ne çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:

  • Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması gereklidir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gereklidir.
  • Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir.
  • Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
  • Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.
  • Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir.
  • Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm ve değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
  • Yazar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru, önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergiden yayınalanmış bir çalışma YAKIN MİMARLIK Dergisine gönderilemez.
  • Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (yazar sırası değiştime, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.

 

Editörün Etik Görev ve Sorumlulukları

Editörü’ün genel görev ve sorumlulukları aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:

  • Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarfetme,
  • Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama,
  • Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme,
  • Düşünce özgürlüğünü destekleme,
  • Akademik açıdan bütünlüğü sağlanma,
  • Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme,
  • Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterme.

Okuyucu ile İlişkiler

Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alanyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidri. Ayrıca editör okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.

Yazarlar ile İlişkiler

YAKIN MİMARLIK Dergisi Editörleri’nin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

  • Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar verirler.
  • Yayın kapsamına uygun olan çalışmalar ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına alınır.
  • Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmezler.
  • Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmaktadır.

Hakemler ile İlişkiler

YAKIN MİMARLIK Dergisi’nin editörleri hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

  • Hakemler çalışmanın konusuna uygun olarak berlirlenir.
  • Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlarlar.
  • Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetilir.
  • Kör hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgileri gizli tutulur.
  • Hakemler tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dil ile çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik edilmektedir.
  • Hakemler zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirilmektedir.
  • Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli düzenlemeler yapılmaktadır.
  • Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeler engellenir.

Yayın Kurulu ile İlişkiler

Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamak için çalışmalar yaparlar. Yayın kurulu üyelerinin yayın politikaları hakkında bilgilendirmeleri düzenli toplantılar ve duyurularla sağlanmaktadır. Yeni yayın kurulu üyeleri yayın politikaları konusunda eğitilmektedir.

Editörler;

  • Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlar.
  • Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirler.
  • Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için gönderir.
  • Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisindedir.
  • Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenler.

Editöryal ve Kör Hakemlik Süreçleri

Editörler, dergi yayın politikalarında yer alan ‘Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci’ politikalarını uygulamaktadır. Bu bağlamda editörler, her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar.

Kalite Güvencesi

Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslar arası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

Kişisel Verilerin Korunması

Editörler; değerlendirilen  çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık ricası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidir. Ayrıca editör; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludur.

Etik Kurul, İnsan ve Hayvan Hakları

Editörler, değerlendirdilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalıştayı reddetmekle sorumludur.

Olası Suistimal ve Görev Kötüye Kullanmaya Karşı Önlem

Editörler; olası susitimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikayetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması

Editörler, yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyer haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Yapıcılık ve Tartışmaya Açıklık

Editörler;

  • Dergide yayınlanan eserlere iilişkin ikna edici eleştirileri dikkate alır ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergiler.
  • Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı verilmektedir.
  • Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaların göz ardı edilmez ya da dışlanmaz.

Şikayetler:

Editörler, yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

Politik ve Ticari Kaygılar:

Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Çıkar Çatışmaları:

Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamalanmasını garanti eder.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları:

Tüm çalılmaların ‘Körleme Hakemlik’ ile değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreç yayının nesnel ve bağımsız değerlendirilmesi ile güven sağlar. YAKIN MİMARLIK Dergisi değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesi ile yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar gergi yönetim sistemi aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Bu bağlamda YAKIN MİMARLIK Dergisi için çalışma değerlendiren hakemlerin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması beklenmektedir.

  • Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.
  • Tarafsız ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
  • Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.
  • Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
  • Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Miliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirilmeye etki etmesine izin vermemelidir.
  • Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.

Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekletirmelidir.

Etik olmayan bir durumla karşılaşırsanız

YAKIN MİMARLIK Dergisinde yukarıda bahsedilen etik sorumluluklar ve dışında etik olmayan bir davranış veya içerikle karşılaşırsanız lütfen zihni.turkan@neu.edu.tr adresine e-posta yolu ile iletiniz.