TÜRK DİPLOMATİK ARŞİV BELGELERİNE GÖRE CEZAYİR ULUSAL KURTULUŞ MÜCADELESİ 1955-58: TALEPLER VE BEKLENTİLER

Özet

 * 

Cezayir ulusal kurtuluş mücadelesi, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünya dengelerinin yeniden kurulduğu bir dönemde uluslararası kamuoyunun gündeminde üst sıralarda yer almıştır. Bu mücadelenin, Fransa’ya karşı bağımsızlığın kazanılmasına dair ikili veçhelerinin yanı sıra, Birleşmiş Milletler (BM), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ve Bağlantısızlar Hareketi gibi çok taraflı yönleri de mevcuttur. Cezayir’in bağımsızlık mücadelesini veren Cezayir Millî Hareketi (MNA) ve Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) çok taraflı diplomasiye aktif olarak başvurmuş ve bu çabalar diplomatik yazışmaları da beraberinde getirmiştir. Türkiye, diplomatik arşiv belgelerinde de kayıtlı olduğu üzere, Cezayir’in ulusal kurtuluş mücadelesini yakından takip etmiştir. Bu makale, Cezayir kurtuluş mücadelesinin silahlı direnişe dönüştüğü 1 Kasım 1954 tarihini başlangıç alarak, bu mücadelenin talep ve beklentilerinin neler olduğunu Türk diplomatik arşivlerinde yer alan 1955-58 yıllarına ait yazışmalara ve arşiv belgelerine göre incelemektedir. İnceleme, 1958 yılından sonraki dönem için devam ettirilememiştir. Nitekim, ‘Cezayir’ başlığı altında diplomatik arşivde müteakip yıllara ait belgeler henüz yer almamaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Cezayir, ulusal kurtuluş, sömürge, Fransa