Mimarlıkta Çatılar ve Kültür: Viyana ile Mersin Çatıları

Özet

Çatı insanların yaşamında barınma gereksinimini sağlayan, en önemli ana yapı öğelerinden biridir. Çatılar, ilk olarak barınak oluşturmanın ana öğesidir, bunun yanında, sosyal anlam ve yapısal anlam da taşırlar. Sosyal anlamı oluşturan ülkenin, bölgenin, kentin yörenin kültürüdür. Sosyal anlam doğal olarak tüm kültürel değerleri içerir. Yapısal anlamı oluşturan ögeleri kültür etkiler ancak yörenin coğrafyası, iklimi, yapısal anlamı oluşturan ögelerdir. Yapısal anlam, çatının yapım biçimi ve strüktürünü de içerir. Çatıların sosyal ve yapısal anlamları, biçimi, işlevi, malzemeleri etkiler. Viyana, Avrupa'da, Avusturya'nın başkenti okyanus iklimi ve karasal iklim etkileri taşıyan geçiş ikliminde bir Avrupa kenti olarak, Avrupa kentinin çatı düzenini tam ve belirgin özellikleri ile yansıtır. Mersin de Türkiye'de, bir Akdeniz kıyı kenti, güneyde bir Anadolu kenti olarak, bölgesel ve yerel özellikleriyle, çatı düzeniyle Akdeniz kentinin özelliklerini yansıtır. Mersin ve Viyana kentlerinin çatı düzenleri sosyal anlam, iklim ve coğrafi özellikleri üzerinden ele alınacaktır. Viyana çatılarının aktardığı sosyal anlam ile Mersin çatılarının aktardığı sosyal anlam ve bu anlamı oluşturan kültürel, iklimsel etkilerin araştırılması incelenmeye değerdir. Bu çalışmada, Mersin ve Viyana çatıları incelenirken, sosyal anlam açısından kültürel, doğal, biçimsel (fiziksel) etmenler yönünden, niteliksel yaklaşımla konuya bakılmıştır. Öncelikle Mersin ve Viyana kentlerinin yerinde gözlemler yapılmış, tarihçesi, iklimi ve sosyal yaşamı araştırılmıştır. Sosyal anlamda, doğal belirleyiciler olarak, iklim özellikleri, çevredeki ortam konu edilmiştir. Kültürel belirleyiciler olarak kullanıcıların yaşam biçimi, çatılardaki mekân kullanım özelliklerine değinilmeye çalışılmıştır. Tüm bu veriler ve bulgularla Mersin ve Viyana çatılarına, sosyal anlamı yönünden kültürel ve doğal belirleyicileri olarak nitel açıdan biçimsel ve fiziksel olarak değerlendirmelerle bakılmaya çalışılmıştır.

Anahta sözcükler: Kültür, Çatı, Sosyal anlam, Mersin çatıları, Viyana çatıları.