Kırsal Soylulaştırmanın Eşiğinde Olan Ayvacık-Büyükhüsun Tarihi Yerleşiminin Miras Değerleri

Özet

Özet

Sahip olduğu coğrafi avantajlar nedeniyle tarih boyunca farklı kültürlere sahip topluluklar tarafından yaşam alanı seçilmiş olan Ayvacık ve çevresi, günümüzde pek çok doğal ve kültürel değere sahip özel bir bölgedir. Tarih öncesi dönemlerden bu yana kesintisiz iskan gören ilçede, kırsal yerleşimlerin tarihi, arkeolojik veya doğal bir değer taşıması sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Büyükhüsun Köyü, Ayvacık’a bağlı geleneksel kırsal yaşamın devam ettiği tarihi yerleşimlerden biridir. Yerleşimin yüzyıllar boyunca anonim olarak aktarılan kültürel birikiminin ve insan-doğa etkileşiminin bir yansıması olan kırsal mimarlık mirası, bölgedeki yaşam kültürünü ve ardındaki geçmiş sosyal ve ekonomik etkenleri doğrudan yansıtmaktadır. Bu çalışmada yalnızca yerleşim özellikleri, geleneksel yapı türleri, yapım teknikleri, malzeme kullanımı ve yapı ustalığı gibi mimarlık mirasını oluşturan değerler değil bunun yanı sıra somut ve somut olmayan miras değerleri bütüncül bir perspektifle ele alınmıştır. Küresel ölçekte yaygın şekilde gözlenen kırsal alanlardaki insansızlaşma ve göç sorununun, ele alınan Büyükhüsun Köyü’nde son yıllarda özellikle büyük şehirlerdeki varsıl kent nüfusunun artan ilgisi nedeniyle hissedilmediği ve yerleşimin genel tablonun aksine tersine göçe konu olduğu tespit edilmiştir. Köyün demografik, sosyal ve fiziki yapısının söz konusu tersine göçe bağlı olarak değişim baskısıyla karşı karşıya olduğu görülmektedir. Daha kolay fark edilebilen fiziki yapıdaki değişimin en önemli göstergeleri geleneksel dokuya eklemlenen çağdaş yapılardır. Bu makale, kırsal soylulaştırma sürecine girerek miras değerlerinin yitirilmesi riskinin yoğun şekilde hissedildiği tarihi Büyükhüsun yerleşiminde etkin bir koruma eyleminin gerçekleştirilmesinin de öncelikli adımı olarak da değerlendirilebilecek var olan kırsal peyzaj değerlerinin tanımlanmasını ve yerleşimin karşı karşıya olduğu fiziksel ve sosyolojik tehditleri tartışmayı hedeflemektedir.