Osmanlı Bankası’nın Tarihi Şube Yapıları ve Günümüz Kullanım Şekillerinin İrdelenmesi

Özet

Modern anlamda bankacılık faaliyetleri, bankaların şube sayılarının az olması sebebiyle çok katlı, büyük metrekareli ve gösterişli yapılarda yapılmaya başlanmıştır. Bankacılığın gelişim gösterip yayılmasıyla birlikte yapıların mimari biçimlenişlerinden ziyade ticari kâr hedefi öncelik olarak benimsenmiştir. Bu önceliğe göre seçilmiş kent merkezlerindeki banka yapıları, bugün giderleri göz önüne alınarak daha küçük metrekareli alanlara sahiptir. Modern bankacılık faaliyetlerinin gerçekleştirildiği ilk yapılar Türkiye’de Osmanlı Devleti zamanında yapılmıştır. Bu makalenin amacı, 2001 senesinde Osmanlı-Garanti Bankalarının birleşimine kadar Türkiye’de yaşayan en eski banka unvanına sahip olan Osmanlı Bankası’nın günümüzde halen kullanımda olan tarihi şube yapılarının gelişim sürecini incelemek ve yapıların bir envanterini oluşturmaktır. Mimari mirasımızın önemli bir parçası olan Osmanlı Bankası’nın tarihi şube yapıları günümüzde İstanbul, Ankara, Samsun, Mersin, Eskişehir ve İzmir şehirlerinde altı adet olmak üzere Garanti Bankası şubeleri olarak kullanılmaktadır. Çalışma kapsamında yapıların konumu, eski ve günümüz plan yerleşimleri, cephe ve iç mekân biçimlenişleri ile süsleme özellikleri incelenmiş; konu, saha çalışmasıyla beraber çeşitli kaynaklar ve Osmanlı Bankası Müzesi Arşivi’nden edinilen plan, çizim ve fotoğraflar ile desteklenmiştir.