Türkiye Konut Kuramı Üzerine Kaynak Olarak Mimarlar Odası Dergisi: 1930- 1939

Özet

Geçen yüzyılın başında yaşanan sosyal, ekonomik ve politik değişimler tüm dünyayı etkilemiştir. Bu hızlı değişimler konutu,  sorun alanlarının en önemlisi olarak gündeme oturtmuştur. Modern mimarlığın  konut sorunu üzerine kurgulanıp dünyaya getirildiği, sonuçta da konut sorunu ile öldüğü iddiaları uzun süre gündemi meşgul etmiştir. Dünya genelinde tarihsel süreçte, konutun kuram ve pratiği,  özneye bağımlı, statik, değişmez nesnel bir olgu olarak başlamış, giderek   yerini, özneden bağımsız, dinamik, değişebilir ve  bu bağlamda da öznel kabul edilebilecek yaklaşımlara bırakmıştır. Ülkemizde de yeni cumhuriyetin başlangıç sürecinde, sosyal politik ekonomik kırılma süreçleri devam ederken çok erken sayılabilecek bir dönemde, konut sorunu mimarlık alanında önemli bir alan kaplamıştır. Çalışmanın amacı, 1930’lu yıllar boyunca oluşturulmaya çalışan konuta ilişkin  teorik ve pratik çalışmaların  bu süreçteki gelişimini,   değişimini belirlemek, bugünü etkileyecek   ipuçlarını yakalamak ve   çıkarılacak sonuçların güncel konut sorununa etkilerini saptamaktır. Çalışmada konuta ait teorik ve pratik çalışmalar birlikte kullanılmıştır.   Ülkemiz mimarlık ortamını  besleyen, uzun zaman tek yayın organı olarak çalışan, mimarlar odası dergisi Arkitekt  dergisi kapsamında  ele alınan, basılı metinler, projeler ve yapılar üzerinden yeniden bir okuma yapılmıştır. Bu kapsamda  günümüze  ışık tutacak değerlendirmelerin yapılması araştırmanın yöntemini oluşturmaktadır. Yüzyıla yaklaşan tarihsel farka karşın teori ve uygulama alanına yeniden bakmak önemli bir birikim sağlayacak, mimari stratejileri anlayıp, kaçırılan fırsatları hatırlamak, çalışmanın temeli olarak kabul edilebilir. Konutun çok karmaşık yapısı içinde,   mimarlığı  kontrol edebilme mekanizmalarını yeniden  gözden geçirmek, bugün konut çalışanlar için yeni duyarlılıkları üretmenin de yöntemini belirleyebilecektir.